
Toczenie – czyli oddzielenie nożem tokarskim warstwy materiaÅ‚u z przedmiotu, na brabiarce zwanej tokarkÄ…. W zależnoÅ›ci od kierunku ruchu posuwowego noża wzglÄ™dem osi obrotu przedmiotu wyróżnia siÄ™ toczenie:
- wzdÅ‚użne – kierunek posuwu noża równolegÅ‚y do osi obrotu przedmiotu,
- poprzeczne – kierunek posuwu noża prostopadÅ‚y do osi obrotu przedmiotu.
Krótka charakterystyka obróbki toczeniem
Najczęściej wykonywanymi operacjami na tokarkach są:
- toczenie zewnętrznych powierzchni walcowych
- toczenie powierzchni stozkowych
- wytaczanie
- toczenie gwintów
- nawiercanie, wiercenie, rozwiercanie.
Toczenie zewnętrznych powierzchni walcowych to najbardziej popularna metoda obróbki wykonywana na tokarkach uniwersalnych i automatach tokarskich. Na początku wykonywane jest toczenie zgrubne poprzez skrawanie większej części naddatku materiału, następnie toczenie kształtujące i wykańczające usuwające pozostałą część materiału już na wymiar określony na rysunku. Wykonując te operacje należy posługiwać się podziałką umieszczoną na suporcie i nastawiać głębokość skrawania poprzez określone dojście noża. Toczenie
zgrubne charakteryzuje się zazwyczaj dużym posuwem i znaczną głębokością skrawania przy niewielkiej szybkości skrawania, natomiast toczenie wykańczające wymaga małego posuwu i głębokości przy dużej szybkości
skrawania.
Podstawowe parametry toczenia i ogólne wzory dotyczące obróbki:
- Podstawowe jednostki :
- prÄ™dkość obrotowa wrzeciona – n [l.obr/min]
- prÄ™dkość skrawania – Vc [m/min]
- posuw – fn [mm/obr] – czyli przesuniÄ™cie noża na jeden obrót obrabianego przedmiotu; można przyjąć że posuw nie powinien być wiÄ™kszy niż 2/3 promienia zaokrÄ…glenia naroża pÅ‚ytki
- głębokość skrawania – ap – jest to odlegÅ‚ość pomiÄ™dzy powierzchniÄ… obrabianÄ… i powierzchniÄ… obrobionÄ…
Frezowanie
Najczęściej wykonywanymi operacjami na frezarkach są:
- frezowanie płaszczyzn,
- frezowanie rowków, wgłębień,
- wiercenie, rozwiercanie,
- gwintowanie,
- frezowanie kanałów i przecinanie.
Frezowanie możemy podzielić na:
- współbieżne – gdzie kierunek obrotów freza jest taki sam jak kierunek posuwu przedmiotu obrabianego
- przeciwbieżne – gdzie kierunek obrotów freza jest przeciwny do kierunku
posuwu przedmiotu obrabianego - ksztaÅ‚towe – za pomocÄ… freza ksztaÅ‚towego o zarysie takim jak oczekiwany wyrób
Frezowanie dzieli się również na:
- obwodowe (walcowe) – frez obraca siÄ™ wokół osi równolegÅ‚ej do
powierzchni obrabianej - czoÅ‚owe – frez obraca siÄ™ wokół osi prostopadÅ‚ej do kierunku posuwu,
a przedmiot obrabiany przemieszcza siÄ™ wzglÄ™dem niego ruchem prostoliniowym, inaczej mówiÄ…c frez ma poÅ‚ożenie prostopadÅ‚e do powierzchni obrabianej - skoÅ›ne – w przypadku stosowania frezów kÄ…towych i kiedy oÅ›
obrotu freza tworzy z powierzchnią obrabianą kąt inny niż 0° i 90°
Podstawowe parametry frezowania i ogólne wzory dotyczące obróbki:
Wiercenie
Podstawowe operacje wykonywane na wiertarkach:
- wiercenie – wykonanie otworu o okreÅ›lonej Å›rednicy w peÅ‚nym materiale
- rozwiercanie – to metoda wykaÅ„czajÄ…ca istniejÄ…cego otworu, majÄ…ca na celu otrzymanie wysokiej jakoÅ›ci powierzchni i wÄ…skich tolerancji wymiarowych
- pogłębianie – to powiÄ™kszanie istniejÄ…cego otworu za pomocÄ… narzÄ™dzia obrabiajÄ…cego znacznÄ… ilość materiaÅ‚u na obwodzie otworu
- fazowanie, nawiercanie – to pogłębianie na krótkim odcinku otworu np. pod Å‚eb Å›ruby
- gwintowanie
Podstawowe parametry wiercenia i ogólne wzory dotyczące obróbki:

Najczęściej stosowanymi narzÄ™dziami w czasie wiercenia otworów w metalach sÄ… wiertÅ‚a krÄ™te. Stosowane sÄ… do wykonywania otworów walcowych. Zakres Å›rednic części roboczej zawiera siÄ™ od 0,1 mm do 100 mm. Produkowane sÄ… jako jednolite ze stali narzÄ™dziowej, szybkotnÄ…cej lub z wÄ™glików spiekanych lub też jako łączone: rdzeÅ„ i chwyt ze stali konstrukcyjnej, część robocza wyposażona w pÅ‚ytki z wÄ™glików spiekanych. Obecnie stosowanych jest wiele wersji mocowania wierteÅ‚: powszechne walcowe i szeÅ›ciokÄ…tne w trójszczÄ™kowych uchwytach wiertarskich, szybkie mocowanie popularne SDS Plus i SDS Max w sprzÄ™cie instalatorskim (budowlanym) oraz mocowanie za pomocÄ… stożka Morse’a w zastosowaniach przemysÅ‚owych.